Yamaç Paraşütü Aerodinamik

Yamaç paraşütü aerodinamik ile paraşütün nasıl uçabildiğini öğrenebiliriz. Hangi durumlarda uçuşun kesileceği bilgisini de aerodinamik eğitimi bizlere verecek. Bir pilot kullandığı aracın nasıl uçtuğunu teorik olarak öğrendiği zaman performansında çok büyük değişiklikler meydana gelecektir. Kullanılan uçuş aracının aerodinamik yapısını bilmek sporcunun kötü şartlarda hata yapmasını da engelleyecektir. Teorik bilgisi güçlü olan pilotlar her şartın üstesinden gelmek için ani karar verme yetisini de geliştirebilecektir. Havanın paraşüt üzerine olan etkisini, paraşütün nasıl uçacağını aerodinamik dersleri pilotlara vermektedir. Yamaç paraşütü sadece uçmaktan ibaret değildir; gözlem yapmak, pratik yapmak, araştırmak bu sporun en önemli bileşenleridir. Teorik eğitimler içindeki en önemli konulardan bir tanesi de aerodinamik eğitimidir. Bu eğitim başlangıç eğitimi sırasında kursiyerlere verilmektedir ve yamaç paraşütünü en iyi tanıtan eğitimlerdendir.

Yamaç Paraşütü Aerodinamik Nedir?

Aerodinamik, fizik biliminin önemli bir koludur. Hava içerisindeki hareket halindeki katı cisimlerin devinmelerini incelemektedir. Aynı zamanda devinim halindeki bu cisimlerin üzerindeki hava kuvvetlerini inceler. Aerodinamik temel olarak bize uçuşların temel prensiplerini göstermektedir. Bu yüzden de havacılığın temellerini oluşturmaktadır.

Bernoulli İlkesi

Aerodinamik konusunun temellerini öğrenmeden önce Bernoulli İlkesini öğrenmekte fayda vardır. Bu prensip ile akışkan maddelerin  hızı ve basıncı ile olan ilişkilerini öğrenmek mümkündür. Bernoulli ilkesine göre: Akışkan maddelerin hızının basıncı ile arasında ters oran bulunmaktadır. Ters orantı kurulduğunda akışkan bir maddenin hızı artıyor ise basınç kuvveti düşüyor demektir. Bu bilgi bize uçmanın gerçekleşmesi için temel bilgiyi vermektedir.

Bernoulli ilkesini en güzel anlatan örnek ise ‘Venturi Borusu’ deneyidir. Venturi borusu:  orta bölgesi uç kısımlarına göre dar bir borudur. Bu borunun içinden bir hava geçişi olduğunda, dar kısımda havanın çok daha hızlı geçtiği görülmektedir. Dar kısımdan geçen hava hızlı ve basıncı az, geniş kısımda daha yavaş, basıncı daha yüksektir.

Yamaç Paraşütü Aerodinamik Yapısı

Yamaç paraşütünün nasıl uçtuğunu öğrenmek için paraşütün yapısını bilmekte fayda vardır. Yamaç paraşütü aerofil bir yapıya sahiptir. Bu yapı, hava ya da su gibi akışkanlar içindeki en iyi sürtünme oranını veren yapıdır. Aerofil için çoğu yerde ‘damla’ da denilmektedir. Kanadın alt bölümü düz, üst bölümü de kambur yapıdadır. Tam anlamıyla su damlasına benzeyen bu şekil Bernoulli İlkesinin özelliklerini taşımaktadır.

Başlangıç eğitimi sırasında pilotlar kanatlarını gözlemledikleri sırada aerofil şeklini yakından görme fırsatı bulacaklardır. Kanadın üst bölümünün kambur, kavisli şekli havanın daha hızlı hareket etmesine olanak sağlamaktadır. Kanadın üstünden hızlı giden havanın basıncı da düşük olmaktadır. Aynı şekilde düz olan alt kısımda hava daha yavaş hareket etmektedir. Havanın yavaş hareket ettiği alt kısımda basınç da daha yüksek olacaktır. Aerofil şeklinin yarattığı bu farklılık ile paraşütün üst kısmında alçak basınç, alt kısımda ise yüksek basınç oluşur. Bu iki basınç farklılığı da paraşüte bir kaldırma kuvveti sağlamaktadır.  Kaldırma kuvvetinin etkisi de paraşütün uçmasını sağlamaktadır.

Yamaç Paraşütü Aerodinamik Üzerine Etki Eden Faktörler

Yamaç paraşütünün uçmasını etkileyen çok farklı değişken bulunmaktadır. Fakat bu değişkenler içerisinde aerodinamik olarak etki eden üç farklı kuvvet bulunmaktadır.  Bu kuvvetler şu şekildedir…

• Yer çekiminin etkisi: Yeryüzünün etkisiyle bizi aşağı doğru çeken kuvvettir. Hava, kanadın önce ön kenarına çarpar, bu çarpmanın etkisiyle iki farklı akım yaratır. Bu iki akım kanadın altında ve üstünde oluşur. Kanadın altından geçen akım yüksek basınç alanı oluşturur. Paraşüt üzerindeki kaldırma kuvvetinin 3/1’i burada oluşur.
• Kaldırma kuvveti: Ön kenara çarpan hava kavisli üst yüzeyden geçerken uzun bir yol kat eder. Bu hava kanat üzerinde alçak basınç oluşturur. Kanat aşağı doğru sıkıştırılırken, normal hava da yukarı doğru itmeye başlar. Paraşütün kaldırma kuvvetinin 3/2’si de burada oluşur.
• Sürüklenme kuvveti: Paraşüt üzerindeki üç etkiden birisi de sürüklenme kuvvetidir. Paraşütün geriye doğru çekilmesini sağlamaktadır. Paraşütün hızı üzerinde direk etkisi bulunmaktadır. Paraşüt üzerine etki eden bu üç kuvvet de dengede ise süzülme devam eder.

Yamaç paraşütü aerodinamik üzerindeki sürüklenme kuvveti üzerinde durulması gereken bir konudur.  Yamaç paraşütünde uçuş yönünün tersine etki eden ve paraşütün ileri hareketini engelleyen kuvvetlere direnç denmektedir. Sürüklenme paraşütün arkasından gelen rüzgarın ve uçuş yönünün tersi yönde olan negatif bileşenlerden oluşur. Hava içerisinde hareket eden cismin şekli ve yapısı direnci doğrudan etkiler. Cisimlerin şekline ve yapısına bağlı olarak farklı oranlarda dirençler oluşmaktadır.

Parazit Sürüklenme

Cismin yüzeyinin ya da şeklinin neden olduğu sürüklenmelere, parazit sürüklenme denmektedir. Hava ilerlerken, yolu üzerinde bir cisme rastladığı sırada , cismin hareketini engelleyecek ters bir kuvvet oluşturmaktadır. Cisimler havada ne kadar hızlı gidiyorsa sürtünme oranları da o kadar yüksek olmaktadır. Parazit sürüklenmede de hız doğru orantılıdır. Parazit sürüklenme ikiye ayrılmaktadır.

• Yüzey Sürtünme: Bir yüzeyin ne kadar kaygan ya da pürüzlü olduğu oluğuyla etkilenmektedir. Paraşütün üzerindeki hava kuvvetidir. Paraşüt kanadının yüzeyi ve kanat üzerinden geçen hava akımının sürtünme oranıdır.
• Şekil Sürtünme: Havanın bozulması durumunda ya da anfor olması durumunda oluşur. Havanın katı yüzeylere çarpması ile oluşan sürtünmedir. Yamaç paraşütünde de bu katı maddeler, pilotun kendisi, pilotun ekipmanları, harnes hatta kolon ipleridir.

İnduced (emme) Sürüklenme

Yamaç paraşütü aerodinamik etkiler içindeki bir diğer sürüklenme emme sürüklenmedir. Paraşütün havanın içerisinde ilerlediği sırada oluşur,  havanın yapısının bozulması ile arkada bozuk bir hava yapısı kalır. Hızın artması ile ters orantılıdır ve hız arttıkça azalır. Emme sürüklenmenin en fazla oluştuğu nokta kanadın uçlarıdır.  Kanadın uçlarındaki havanın bozulması, kanadın uçuş yönünün tersinde kuvvet oluşmasına neden olur. Bu durum kanat ucu vorteksi olarak adlandırılmaktadır.  Derinliği artması ile vorteks etkisi doğru orantılı olarak artmaya başlar. Vorteksin artması performansı olumsuz etkilemektedir. Yakın mesafe uçuşlarda öndeki paraşütün bıraktığı dağınık hava kanadın kapanmasına neden olabilmektedir.

Yamaç Paraşütü Süzülme Oranı

Yamaç paraşütü aerodinamik yapısı süzülme oranını doğrudan etkilemektedir. Paraşüt ile uçmaya başlanan yükseklik ve gidilen mesafe arasındaki oran süzülme oranıdır.  Örnek vermek gerekirse; 300 metre yükseklikten uçmaya başlayan bir pilotun 1800 metre ileri gittiğini varsayalım. 300 metre yüksekliğin 1800 metre uzaklığa oranı 1/6 olacaktır.  Süzülme oranı hesaplanırken havanın sabit olması ve termiklerin olmamasına dikkat edilmelidir. Yine elimize geçen bu oran kullanılan kanadın yapısı hakkında bize bilgi verecektir. Örneğin 1/9 oranına sahip kanatlar yamaç paraşütünde performans kanatları olarak geçmektedir.  Performans kanatları daha hızlı kanatlar olmakla beraber güvenlik özelliklerinin daha düşük olduğu kanatlardır.

Süzülme oranı L/D olarak ifade edilmektedir.

L: Kaldırma gücünü gösterir.
D: Toplam Sürüklenmeyi gösterir.
L/D oranının en etkili olduğu nokta, kaldırma kuvvetinin, sürüklenme kuvvetine göre fazla olduğu noktada meydana gelir.

Yamaç Paraşütü Açıklık Oranı

Yamaç paraşütü aerodinamik yapısında paraşütün açıklık oranı önemli bir rol oynamaktadır.  Kanadın şeklinin ölçülmesi ile açıklık oranı bulunabilir. Kanat duş yüzeyi zemine gelecek şekilde yere serilir ve yukarıdan bakıldığında kanat hakkında bize bilgi verir. Kanadın performans bilgisi, kanadın özellikleri bu şekilde öğrenilmektedir. Yamaç paraşütü kanatlarının açıklık oranını bulurken yapılacak hesaplama şu şekildedir. Kanat uzunluğunun karesi alınır ve kanadın kapladığı alana bölünür. Bu hesaplama kanat açıklık oranını hesaplamanın en doğru yoludur. Kanat açıklık oranı kanadın performans kanadı olup olmadığını da bizlere göstermektedir.

Unutulmamalıdır ki performans kanatları hız vadetmekle beraber düşük güvenliği de beraberinde getirmektedir. Kursiyerler başlangıç eğitimi sırasında performans kanatları kullanmamaktadır. Yamaç paraşütü eğitimi alıp, kendini ispatlayan pilotların performans kanatları kullanması tavsiye edilmektedir. Performans kanatlar genellikle yarışmalarda kullanılmaktadır ve kursiyerlerin kullanımı için eğitim paraşütü verilmektedir.

Yamaç Paraşütü ve Açılar

Yamaç paraşütü aerodinamik olarak paraşütten farklı bir konumdadır.  Paraşütte atlama yapılırken yamaç paraşütünde uçma gerçekleştirilir. Paraşüt atlayış sonrası yere inişi yavaşlatmak için tasarlanmıştır. Yamaç paraşütü ise uçmak, süzülmek ve bir noktadan başka bir noktaya gitmek için kullanılmaktadır. Yamaç paraşütü uçuşu sırasında uçuşu direk olarak etkileyen üç açı bulunmaktadır.  Bu üç açı şu şekildedir…

• Hücum açısı
• Durum açısı
• Süzülme açısı

Hücum Açısı

Havada hareket halinde iken, kanadın düzlemi arasında bulunan açıdır. Kiriş ile havanın çarptığı düzlem üzerindeki açıdır. Hücum açısı; hız sistemi, trim ve frenlerle kontrol edilmektedir. Hücum açısı kanadın hızını belirlemektedir. Hücum açısı yükseldikçe kanat yavaşlamaya başlayacaktır. Hücum açısı düştükçe kanat hızlanmaya başlayacaktır. Hücum açısı kanadın stabilitesini, hızını ve süzülmesini doğrudan etkilemektedir. Yamaç paraşütü aerodinamik yapısının bozulmaması için hücum açıları önemlidir.

• Düşük Hücum Açısı: Hücum açısının düşük olması havanın hücrelere değil de kanadın kavisli üst yüzeyine gelmesine neden olur. Hücum açısı çok düşük olursa kanat yapısında bozulma başlar. Kanadın ön tarafında bulunan seller içeri doğru kırılmaya başlar ve önden kapanmaya neden olur.
• Yüksek Hücum Açısı: Hücum açısının yüksek olduğu durumlarda hava akımı azalmaktadır. Hava akımın azalması ile yamaç paraşütünde yavaşlama başlar. Hücum açısının daha fazla yükselmesi durumunda kanadın üzerinden hava akımı düzensiz olmaya başlar. Hava akımının düzensizleşmesi ile paraşütte geriye yatma meydana gelir. Kanat üzerinde oluşacak türbülans, alçak basınç alanının kaybedilmesine neden olur. Basınç alanının kaybedilmesi de kanadın uçma özelliğini kaybedip stola girmesine neden olur.

Durum Açısı

Yamaç paraşütü kanadının doğrultusu ile ufuk arasındaki açıya durum açısı denmektedir. Yamaç paraşütünün yatış açısı olarak da geçmektedir. Dönüşler sırasında yukarıda kalan kanat ile yeryüzü düzlemi arasındaki açının oranı durum açısını gösterir. Paraşüt eğitimi sırasında temel dönüşler sırasında durum açısı görülebilmektedir.

Süzülme Açısı

Yamaç paraşütü aerodinamik eğitim sırasında üzerinde çok fazla durmanız gereken konulardan birisi de süzülme açısıdır. Kanadın performansını doğrudan etkileyen açı süzülme açısıdır. Ufuk çizgisi ile kanadın yönü arasındaki açı süzülme açısını göstermektedir. Bu açının oranı süzülme oranını doğrudan etkilemektedir. Açı küçüldükçe süzülme oranı düşecek açı büyüdükçe süzülme oranı yükselecektir.

Yamaç Paraşütü  Çökme Oranı

Yamaç paraşütünün havada yol kat ederken aşağıya doğru inme oranıdır. Çökme oranı metre / saniye olarak ölçülmektedir. Kanatlardaki ortalama çökme oranı 1metre / saniyedir. Çökme oranı performans ile ters orantılıdırr. Kanatlardaki yükseldikçe kanatların performans oranı da düşmektedir. Kaldırma kuvvetinin en yüksek seviyede elde edilebilmesi için minimum çöküş oranın olması gerekmektedir. Minimum çöküş oranının elde edilebilmesi frenlerin pozisyonları ile doğrudan bağlıdır. Ortalama 30 cm civarında uygulanan fren minimum çöküş oranını pilotlara verecektir.

Yamaç paraşütü aerodinamik olarak farklı çökme oranlarına sahiptir. Çöküş oranı 1 olan bir kanatla uçuş yaptığımızı düşünelim. 500 metrelik bir tepeden uçuşa başladığımız zaman 500/1 = 500 saniye süre ortaya çıkmaktadır. 500 saniye de 8.3 dk lık bir uçuş süresini vermektedir. Stabil bir havada ve termik yokken ortalama 8.5 dakikalık bir uçuş süresine sahip olunabilmektedir.

Yamaç Paraşütü ve Polar Eğrisi

Yamaç paraşütünün farklı hız ve çöküş oranları grafik ile farklı noktalarla işaretlenmesi polar eğrisini ortaya çıkarır. Farklı hız ve çöküş oranları bir grafikte nokta ile işaretlenir ve bu işaretleme her aracın polar eğrisini gösterir. Bütün kanatların polar eğrisi birbirinden farklıdır.  Bir kanadın performans ölçümünü yapmak için kullanılacak en iyi metotlardan birisidir. Yüksek süzülme oranı bir kanadın daha uzun mesafe uçabileceğini göstermektedir.

Yamaç paraşütü aerodinamik yapılar olarak farklılıklar göstermektedir. Polar eğrisi de kanadın yapısı, havanın koşulları ve pilotun ağırlığı gibi faktörlerden etkilenmektedir.

Yamaç Paraşütü Eğitimi

Yamaç paraşütü son yıllarda çok fazla talep gören ekstrem sporlardan birisi haline gelmiştir. Özgürlüğü, huzuru, adrenalini ve doğayı birleştiren bu eşsiz sporu yapabilmek için eğitim almak gerekmektedir. Başlangıç eğitimi ile başlayan bu süreçte yoğun bir teorik eğitim ardından uygulama ile devam etmektedir. Uzman eğitmenlerin denetimi altında gerçekleştirilen uçuşlarda kursiyerler heyecanın tadına varmaktadır. Tandem uçuşlar olarak başlayan eğitimler, kursiyerlerin aldıkları sertifikalarla tekli uçuşlar yapabilmesini de sağlamaktadır.

Teorik eğitimler ilk yardım, meteoroloji, sevk-idare gibi konuları kapsamaktadır. Tüm bu eğitimlerin yanında kursiyerlere yamaç paraşütü aerodinamik eğitimi de verilmektedir.  Bu eğitim kapsamında kursiyerler kullandıkları hava araçlarının yapısını öğrenmektedir. Bir aracın nasıl uçtuğu, rüzgarın ve kanat yapısının uçma üerine doğrudan ve dolayları etkileri öğretilmektedir.

Kimler Yamaç Paraşütü Eğitimi Alabilir?

Yamaç paraşütü yapmak isteyen adaylardan THK VE FAI kriterlerine uymaları beklenmektedir. Başlangıç eğitimi için adaylarda aranan şartlar şu şekildedir.

• Kursa başlanılan tarih itibari ile 16 yaşından büyük olmak.
• 155 ile 200 santim boy aralığında olmak.
• Adayların renk körü olmamaları.
• 45 ile 110 kilogram aralığında olmak.
• Spor yapmaya uygun fiziksel şartlarda olmak
• Spor yapmaya uygun ruhsal şartlarda olmak.
• Risk taşıyan hastalıkların adaylarda bulunmaması. Kalp hastalığı, tansiyon, yüksek şeker, sara ve astım gibi hastalıklardan birine sahip olmamak.
• Eğer adaylar 18 yaşını doldurmamışsa ama 16 yaşından büyükse muvafakatname istenmektedir. Bu muvafakatname adayların velilerinden ve noter onaylı olmak zorundadır.

Yamaç Paraşütü Eğitimi İçin Gerekli Evraklar

Yamaç paraşütü yapmak için karar verdiniz ve tüm şartları taşıdığınızdan emin olduktan sonra gerekli olan evraklar:

• Kursiyerlerin kimliklerinin aslı ve fotokopisi yanlarında bulunmalıdır.
• 18 yaşından büyük adayların adli sicil kaydı almaları gerekmektedir.(Adli sicil kayıtları son altı ay içine ait olmalıdır. Devam eden davası olan adaylar başvuru yapamamaktadır.
• Öğrenim durumunu gösterir diploma ya da belge
• Ehliyet veya kimliğinde kan grubu gösterilmeyen adayların kan grubu kartı alması gerekmektedir.
• Adayların uçuş kaza sigortası yaptırması gerekmektedir. Kaza sigortası ya da bankadan alınacak dekont yanlarında bulunmalıdır.
• Adayın son 6 ay içerinden çektirdiği 8 adet vesikalık fotoğrafı.
• Aile Sağlığı Merkezinden alınmış sağlık raporu gerekmektedir. Bazı özel durumlarda adaylardan heyet raporu istenebilmektedir.
• 18 yaşından büyük adayların taahhütname, 18 yaşından küçük olan 16 yaşından büyük olan adayların muvafakatname getirmeleri gerekmektedir.
• Kurs sonunda sertifika arkasına yapıştırılmak için THK pulu.

Yamaç paraşütü aerodinamik eğitimi pilotların uçuş performansını yükseltmeleri içim önemli bir eğitimdir. Aerodinamik eğitimi ve başlangıç eğitimi hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için yamacparasutuegitimi.net adresini ziyaret edebilirsiniz. Sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Bizi Facebook ve İnstagram hesaplarımızdan takip edebilirsiniz.

Bize telefon numaralarımız aracılığı ile de ulaşabilirsiniz;

0850 308 21 43
0542 492 20 22